XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
na zdjęciu wózek inwalidzki

Ulga rehabilitacyjna w 2023 roku

W rocznym rozliczeniu podatkowym osoby niepełnosprawne lub osoby, na których utrzymaniu one pozostają, odliczają od dochodu kwoty wydatkowe na cele rehabilitacyjne i cele, które były związane z ułatwieniem wykonywania osobie niepełnosprawnej czynności życiowych. Przy czym kwota limitu dochodu osoby niepełnosprawnej uprawniająca jej opiekuna do korzystania z ulgi rehabilitacyjnej do własnych dochodów wynosi 16 061,28 zł.

Jeśli  osoba z niepełnosprawnością ponosi dodatkowe wydatki na cele rehabilitacyjne i na rozwiązania ułatwiające wykonywanie czynności życiowych wysokość odliczenia zależy od rodzaju wydatków. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyróżniają ich dwa rodzaje, czyli:

  • Wydatki nielimitowane. Od podatku możesz odliczyć całą wydaną kwotę. Do tych wydatków należą m.in. koszty poniesione na adaptację mieszkań, przystosowanie auta do potrzeb osoby z niepełnosprawnością czy zakup indywidualnego sprzętu.
  • Wydatki limitowane. Odliczeniu od podatku podlega tylko część wydanej kwoty.
    W tej grupie znalazły się:

– wydatki przeznaczone na używanie samochodu osobowego – będącego własnością lub współwłasnością osoby niepełnosprawnej bądź podatnika, na którego utrzymaniu znajduje się osoba niepełnosprawna. Do ulgi zalicza się m.in. kwoty przeznaczone na zakup paliwa, wymiany opon, napraw czy ubezpieczenie OC. Skorzystanie z ulgi rehabilitacyjnej na auto nie jest uzależnione od posiadania prawa jazdy, ale trzeba być właścicielem lub współwłaścicielem auta;

– wydatki przeznaczone na opłacenie przewodników – osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa. Jest to odliczenie ryczałtowe – celem poświadczenia wydatku  na prośbę urzędu skarbowego należy wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika (nie potrzeba faktur);

–  wydatki poniesione na utrzymanie psa asystującego – o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej. Mowa nie o zwykłym psie domowym, ale psie, który przeszedł odpowiednie przeszkolenie i ma stosowny certyfikat;

–  wydatki na pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady i wkłady anatomiczne;

Powyżej wskazane wydatki podlegają limitowi w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł.

Nowością jest możliwość odliczenia wydatków na zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia wydanego na podstawie art. 38 ust. 4 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 523 ze zm.) oraz wyposażenie umożliwiające ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem. Przed zmianą przepisów możliwość uwzględnienia w wydatkach dotyczyła jedynie zakupu. Co ważne, poniesione na ten cel wydatki nie są objęte żadnym limitem kwotowym.

Ponadto do wydatków nielimitowanych należą:

  • dostosowanie i wyposażenie mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej, np.: dostosowanie łazienki poprzez wymianę wanny na prysznic celem likwidacji bariery architektonicznej;
  • przystosowanie samochodu i pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności np. montaż specjalistycznego sprzętu umożliwiającego prowadzenie pojazdu osobie z różnego rodzaju ograniczeniami (dokumentujemy to stosownymi fakturami).
  • zakup sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych, które są niezbędne do rehabilitacji oraz ułatwiają wykonywanie czynności życiowych (z wyjątkiem gospodarstwa domowego);
  • pobyt na turnusach rehabilitacyjnych – ośrodek musi być wpisany do bazy ośrodków organizujących turnusy PFRON, (udokumentowany stosowną fakturą);
  • pobyt na leczeniu w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, rehabilitacji leczniczej, opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-leczniczych (udokumentowany fakturą za pobyt w ośrodku, który może świadczyć usługi leczniczo-uzdrowiskowe);
  • odpłatność za pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej;
  • zabiegi rehabilitacyjne lub leczniczo-rehabilitacyjne (udokumentowane fakturą);
  • zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności np. opracowania lub poradniki na temat danego schorzenia, wydawnictwa audio zawierające poradniki i materiały szkoleniowe dla osób niewidzących i niedowidzących (dokumentujemy fakturą);
  • opieka pielęgniarska w domu, w trakcie przewlekłej choroby, która uniemożliwia poruszanie się osoby niepełnosprawnej, usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania (dokumenty potwierdzające wykonanie usługi przez firmę bądź osobę fizyczną).;
  • przewóz osoby z niepełnosprawnością – bez względu na cel, któremu ten przewóz ma służyć. W zależności od posiadanego stopnia niepełnosprawności może to dotyczyć przewozu karetką transportu sanitarnego lub innymi środkami transportu Dokumentujemy to fakturami;
  • kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością oraz dzieci osób z niepełnosprawnością, które nie ukończyły 25. roku życia (kwoty potwierdzone fakturą);
  • opłacenie tłumacza języka migowego (dokumenty potwierdzające wykonanie usługi przez firmę bądź osobę fizyczną);
  • przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładach leczniczych. Udokumentować wydatek możemy posiadaniem biletu na przejazd i potwierdzeniem pobytu (również możliwe odliczenie przejazdu opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, lub zakładzie rehabilitacji leczniczej).

Podsumowując w powyższych przypadkach na żądanie Urzędu Skarbowego czasem należy wykazać dodatkowe dokumenty, jak np. zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych czy wskazać z imienia i nazwiska opiekę pielęgniarską.

Co ważne, ulga rehabilitacyjna nie przysługuje podatnikowi, jeżeli dany wydatek został sfinansowany ze środków:

  • Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON)
  • Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON)
  • Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ)
  • Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS)

Inaczej rozliczana jest zaś ulga w związku z zakupem lekarstw. Nie zalicza się ani do wydatków limitowanych, ani do nieograniczonych kwotą górnego limitu (choć do tej ostatniej znacznie jej bliżej). Odliczenie na leki dotyczy wyłącznie różnicy pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu, a kwotą 100 zł, w sytuacji, gdy lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna leki powinna przyjmować na stałe lub tymczasowo określone leki. Z ulgi można skorzystać wyłącznie wtedy, gdy odpowiednio udokumentuje się poniesione koszty. Nie musi to być faktura VAT, ale na przykład imienny rachunek fiskalny lub dowód zapłaty. Dokument musi zawierać dane identyfikujące kupującego, określić rodzaj zakupionego towaru lub usługi, a także kwotę zapłaty. Niezbędne jest posiadanie zaświadczenia wydanego przez lekarza specjalistę o konieczności przyjmowania leków w danym roku podatkowym.

Ile wynosi ulga rehabilitacyjna?

Wysokość ulgi zależy od tego, czy wydatek jest nielimitowany, czy limitowany. Niekiedy może to być kilkaset złotych, a innym razem kilkanaście tysięcy złotych zwrotu. Ważne jest również to, czy osoba niepełnosprawna nie korzystała z dofinansowania z innej instytucji. W praktyce otrzymamy  średnio 18% kwoty którą odliczyliśmy.

Co zrobić gdy mamy wątpliwości do ustawowego katalogu odliczeń?

Różnorodność schorzeń, przyczyn niepełnosprawności i możliwości ich kompensacji sprawiają, że niemożliwe jest określenie ścisłego katalogu wydatków, które mogą zostać odpisane w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Jeżeli wahamy się czy dany wydatek jest uzasadniony, możemy:

  • skontaktować się ze swoim urzędem skarbowym;
  • skorzystać z Krajowej Informacji Skarbowej;
  • poszukać interpretacji przepisów na dany temat. Baza interpretacji jest dostępna na stronie Ministerstwa Finansów;
  • można też wystąpić z prośbą o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) o wykładnię prawa podatkowego. Wykładnia taka jest płatna (40 zł) i czeka się na nią do 3 miesięcy.