Chcę pomagać innym – jak się do tego zabrać?

Wielu ludzi doznaje takiego momentu w życiu, w którym czuje, że chciałby zrobić coś dobrego dla innych. I to nie tylko „od święta” – jak podczas finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy czy świątecznej akcji Caritasu, ale częściej. Może nawet regularnie.

Inni z kolei widząc z jakimi problemami borykają się inni ludzie – jak np. wykluczeniem, dyskryminacją, bezrobociem – czują potrzebę i wolę niesienia im pomocy i podjęcia działań na rzecz rozwiązania ich problemów.  Jak to zrobić?

Najlepiej zostać wolontariuszem!

Słowo wolontariat  to pochodzi z języka łacińskiego. Voluntarius to w dosłownym tłumaczeniu dobrowolny, ochotniczy. Pierwotnie odnosiło się do osoby dopiero uczącej się zawodu, praktykującej w swoim fachu, która z racji braku wystarczających jeszcze umiejętności pracuje nieodpłatnie. Po prostu uczy się praktycznie.

Współcześnie wolontariuszem nazywamy osobę, która z własnej woli świadczy nieodpłatną pracę na rzecz dobra wspólnego.  Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 873) wolontariusz to osoba, która dobrowolnie, świadomie i bez wynagrodzenia pracuje na rzecz osób, organizacji pozarządowych lub instytucji działających w różnych obszarach życia społecznego.

Co istotne, podmioty korzystające z pracy wolontariusza, nie mogą korzystać z tej pracy przy prowadzonej działalności gospodarczej. Innymi słowy – praca wykonywana przez wolontariusza nie może być pracą, z której zatrudniający wolontariusza podmiot czerpie zysk finansowy.

Wolontariat a czyn społeczny

Na świecie wolontariat ma bardzo długą historię i wywodzi się z tradycji filantropii. W Polsce wciąż jest mniej popularny niż np. na zachodzie Europy czy w Stanach Zjednoczonych, ze względu na słabnące już, ale wciąż silne – zwłaszcza wśród starszych pokoleń – skojarzenia z funkcjonującym w PRL tzw. czynie społecznym. Różnica między czynem społecznym a wolontariatem jest jednak kolosalna – przede wszystkim polega na dobrowolności i chęci podjęcia się  nieodpłatnego działania na rzecz dobra wspólnego, które charakteryzuje wolontariat. Na szczęście do idei wolontariatu przekonuje się coraz więcej Polaków. Według danych Stowarzyszenia Klon/Jawor badań w 2008 r. prawie 4 mln dorosłych Polaków było wolontariuszami.

Korzyści dla wolontariusza

Co takiego sprawia, że ludzie poświęcają swój czas pracując dla innych ludzi nie pobierając za to wynagrodzenia?  Zapewne to, że otrzymują coś, czego nie kupi się za żadne pieniądze: satysfakcję z działania na rzecz wspólnego dobra, wdzięczność innych ludzi, nierzadko bezpośrednią, poczucie spełnienia, poczucie życiowego sensu czy po prostu poczucie bycia dobrym człowiekiem i członkiem wspólnoty dobrych ludzi. Dodatkowo, można zaryzykować stwierdzenie, że wolontariat pozytywnie uzależnia poprzez przyczynienie się do uwolnienia endorfin, czyli tzw. hormonów szczęścia.
Możemy więc powiedzieć, że wolontariat korzystnie wpływa na nasze zdrowie. Dodatkowo, poznajemy nowych ludzi, z którymi łączy nas wspólna pasja. Często zawieramy nowe przyjaźnie. Zbieramy doświadczenia, również zawodowe. I choć praca wolontarystyczna nie liczy się do stażu pracy, jak najbardziej warto napisać o niej w swoim życiorysie zawodowym.

Jak zostać wolontariuszem i o czym pamiętać podejmując taką pracę?

Najszybciej i najprościej jest zgłosić się do Regionalne Centrum Wolontariatu w Szczecinie, które prowadzi Stowarzyszenie POLITES, lub do któregoś z lokalnych centr wolontariatu. Listę takich centr dla całej Polski znajdziemy na stronie www.wolontariat.org.pl/siec/znajdz-swoje-centrum-wolontariatu/.

Na stronach centr wolontariatu znajdziemy m.in. informacje o programach i projektach, w ramach których możemy pomagać innym.

Poprzez kontakt z centrami wolontariatu zyskujemy pewność rekomendacji pracy na rzecz sprawdzonych, rzetelnych podmiotów, które zawrą z nami porozumienie o wykonywaniu świadczeń wolontarystycznych. Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, jeśli praca wolontariusza trwa krócej niż 30 dni wystarczy, jeśli porozumienie takie zawrzemy ustnie. Jeżeli jednak będziemy działać dłużej niż 30 dni, musimy mieć takie porozumienie na piśmie. Wolontariusz powinien też zostać ubezpieczony od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Czego mamy prawa oczekiwać od organizacji, która zawsze z nami porozumienie o wykonywaniu świadczeń wolontarystycznych?

• przeszkolenia wolontariusza w zakresie bhp,
• poinformowania o naszych prawach i obowiązkach oraz ich dostępności w formie pisemnej,
• zapewnienia nam wszelkich materiałów i środków, niezbędnych do właściwego wykonywania zadań, wynikających z porozumienia,
• zwrotu kosztów, jeśli ponieśliśmy je w związku z wykonywaniu świadczeń wolontarystycznych,
• poniesienia kosztów szkoleń i kursów, jeśli są one niezbędne do prawidłowego wykonywania obowiązków wynikających z porozumienia.

A może za granicą?

Wolontariat jest szczególnie ważny w perspektywie Komisji Europejskiej i jest przez nią wspierany. Dzięki członkostwu w UE, Polacy mogą być wolontariuszami w innych krajach wspólnoty. Kraje Unii zgodnie twierdzą, że praca społeczna w innym kraju służy rozwojowi społeczeństw Unii, w tym rozwojowi mobilności, co stanowi jeden z priorytetów polityki młodzieżowej UE.

Chcąc zostać wolontariuszem za granicą mamy do wyboru bardzo wiele możliwości pracy, począwszy od wyboru kraju, w którym chcemy być wolontariuszem, przez wybór długości wolontariatu, po decyzję, czy chcemy jechać sami, z przyjaciółmi czy z drugą połówką. Wszystkie te opcje są możliwe, choć w niektórych programach zagranicznego wolontariatu dla młodzieży istnieją limity dla liczby osób z poszczególnych krajów, co wiąże się m.in z tym, że wolontariusze oprócz zakwaterowania i wyżywienia otrzymują też drobne wynagrodzenie, które można nazwać „kieszonkowym” na własne wydatki. W zależności od długości trwania zagranicznego wolontariatu możemy wyróżnić następujące jego rodzaje:

• workcamp – trwający od 1 do 3 tygodni (UWAGA! Niektóre workcampy, np. językowe, wymagają wniesienia, zazwyczaj niewielkiej opłaty przez samych wolontariuszy!)
• wolontariat krótkoterminowy – trwający 1- 2 miesiące
• wolontariat średnioterminowy- trwający 3-9 miesięcy
• wolontariat długoterminowy – trwający 9 miesięcy -2 lata.

Aby pracować za granicą jako wolontariusz trzeba mieć ukończone 18 lat. Młodzież powyżej 16. roku życia również może być wolontariuszem, ale za zgodą rodziców/opiekunów prawnych i najczęściej
w ramach workcampów.

Europejski Korpus Solidarności

Ofertą Komisji Europejskiej adresowaną do młodych osób w wieku od 18 do 30 lat jest Europejski Korpus Solidarności. W ramach tego programu młodzi ludzie mogą zarówno świadczyć usługi wolontarystyczne, jak i pracować za  wynagrodzeniem. Więcej informacji o Korpusie można uzyskać pod adresem https://europa.eu/youth/solidarity/young-people/volunteering_pl.